Często w zupełnie niepozornych ziołach ukryte jest źródło młodości, piękna i zdrowia. Tak też jest w przypadku czarnuszki i oleju, jaki jest z niej pozyskiwany. Posiada on wiele właściwości zdrowotnych i powszechnie stosowany jest w leczeniu alergii czy wrzodów. Wykorzystywany jest także w kosmetyce i w kuchni.
Cenne właściwości
Czarnuszka siewna, z łac. nigella sativa, nazywana jest również czarnym kminkiem. Ta niepozorna roślina posiada niewielkie ziarenka o olbrzymiej mocy. Ich właściwości zdrowotne były znane już w starożytności. Postrzegano ją wówczas jako panaceum na wszystko z wyjątkiem śmierci. Współcześni naukowcy dowodzą, że czarnuszka w istocie jest lekiem na wiele chorób i dolegliwości.
CIEKAWOSTKA
Czarnuszka i olej z czarnuszki nazywane były „złotem faraonów”. Sam Tutenchamon miał w swoim grobowcu fiolkę z olejem czarnuszki.
Leczniczy olej
Właściwości zdrowotne posiada głównie olej z czarnuszki, pozyskiwany z tłoczonych nasion rośliny. One same również wykazują działanie korzystne dla ludzkiego zdrowia. Oleum Nigellae Sativae, czyli olej z czarnuszki posiada w swoim składzie wiele prozdrowotnych substancji. W około 85 % składa się z nienasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak:
- kwas linolowy (omega-6) – około 60 %
- kwas oleinowy (omega-9) – około 25 %
- kwas alfa-linolenowy (omega-3) – około 1 %
Olej czarnuszki stanowi bogate źródło witaminy A, E, F, B1, B3, B6, beta-karotenu, steroli roślinnych, biotyny i licznych mikroelementów oraz przeciwutleniaczy. Jednym z jego składników jest tymochinon, który znajdziemy w olejku eterycznym nasion czarnuszki. To właśnie ten element odpowiada za przeciwzapalne, przeciwbólowe i ochronne dla miąższu nerek i wątroby działanie specyfiku.
MNOGOŚĆ AKTYWNYCH SUBSTANCJI
Nasiona czarnuszki posiadają w swoim składzie ponad 100 aktywnych substancji, z których tylko niektóre zostały dotąd zbadane przez naukowców.
Olej z czarnuszki do walki z rakiem
Olej czarnuszkowy według licznych badań laboratoryjnych i testów na zwierzętach, przyczynia się do zabijania komórek nowotworowych lub do zahamowania rozwoju już istniejącego raka. Amerykańscy naukowcy przekonują, że zażywany regularnie olej z czarnuszki hamował wytwarzanie komórek raka – włókniakomięsaka, czyli nowotworu skóry i tkanki podskórnej.
Panowania faraonów w Egipcie była znana ze swoich zdrowotnych właściwości, przez lata prowadzili badania nad jej właściwościami. W 2012 roku ogłosili, że ekstrakt z oleju czarnuszkowego zmniejsza żywotność komórek raka wątroby. Natomiast nadzieję dla chorych na raka płuc dają badania saudyjskich naukowców z 2014 roku, które dowodzą, że ekstrakt z nasion i oleju z czarnuszki zmniejsza żywotność komórek ludzkiego raka płuc. Przyczynia się on również do zahamowania i śmierci komórek rakowych w jelicie grubym, czy w przypadku raka piersi i białaczki oraz wielu innych nowotworów, głównie dzięki wspominanemu związkowi tymochinon. Z badań tureckich naukowców wynika, że stosowanie oleju z czarnuszki przed rozpoczęciem terapii naświetlaniem i przez 10 dni po niej, chroniło szczury przed szkodliwymi skutkami ubocznymi, jakie może dawać radioterapia.
Czarnuszka i wrzody
Czarnuszka jest efektywna w leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy oraz innych dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Olej znajduje zastosowanie jako środek na nieżyt żołądka, grypę żołądkowo-jelitową, refluks, wrzody itp. Właściwości antywrzodowe czarnuszki zostały potwierdzone naukowo. Na Bliskim Wschodzie często stosuje się tę substancję w dolegliwościach żołądkowych i w zwalczaniu bakterii Helico-bacter pylori, odpowiadającej za powstawanie choroby wrzodowej.
Czarnuszka a cholesterol i cukier
Dla diabetyków oraz osób mających podwyższony poziom trójglicerydów i cholesterolu, zalecane jest przyjmowanie w regularnym trybie oleju z czarnuszki, co wpływa na obniżenie poziomu glukozy, prolaktyny, czy tzw. złego cholesterolu. Ponadto czarnuszka obniża poziom glukozy, i tym samym może zapobiegać rozwojowi cukrzycy typu 2 u pacjentów z wysokim ryzykiem jej wystąpienia.
Czarnuszka a alergie
Badania kliniczne dowodzą, że pacjenci zmagający się z alergiami, m.in. alergicznym nieżytem nosa, egzemą atopową czy astmą oskrzelową, mogą, stosując olej z czarnuszki, złagodzić objawy chorobowe. W trakcie badań 152 pacjentom z różnymi schorzeniami alergicznymi podawano kapsułki zawierające 500 mg oleju, uzyskując dobroczynne rezultaty. Szczególnie u dzieci w 80 proc. zmniejszył się katar sienny i uległy złagodzeniu objawy astmy oskrzelowej, stąd też olej z czarnuszki może być środkiem pomocniczym w leczeniu dolegliwości alergicznych różnego pochodzenia.
OLEJ Z CZARNUSZKI JAK ASPIRYNA
Tymochinon jest tak samo aktywny w działaniu jak podana pacjentowi aspiryna w dawce 100mg/kg. Dodatkowo, składnik ten w oleju i nasionach z czarnuszki wykazuje potencjalne działanie przeciwnowotworowe.
Pozostałe właściwości zdrowotne
Czarnuszka wykazuje działanie immunoprotekcyjne, czyli wzmacnia układ odpornościowy człowieka. Pomaga w uporaniu się z anemią, podnosząc poziom hemoglobiny i erytrocytów. Ma działanie antybakteryjne, antywirusowe i antygrzybiczne oraz przeciwpasożytnicze. Olej z czarnuszki przeciwdziała tworzeniu się kamieni nerkowych, chroni przed uszkodzeniami wątrobę i nerki oraz kości przed osteoporozą. Przeciwdziała łysieniu, hamując wypadanie włosów. Przyspiesza gojenie się ran i wpływa pozytywnie na układ rozrodczy.
Olej z czarnuszki w kosmetyce
Przy stosowaniu zewnętrznym na skórę olej z czarnuszki chroni ją przed poparzeniami słonecznymi i powstawaniem podrażnień. Czarnuszka w kosmetyce wykorzystywana jest do poprawy kondycji skóry suchej, nawilżając ją i odmładzając, dzięki wysokiej zawartości antyoksydantów opóźniających starzenie się skóry. Wspomaga leczenie schorzeń skórnych, w tym zwłaszcza łupieżu, liszaja, atopowego zapalenia skóry czy trądziku. Przyspiesza gojenie się ran i zapobiega błyszczeniu się skóry. Olej z czarnuszki można stosować w aromate-rapii, do wyciszenia, łagodzenia stresu i likwidowania zaburzeń snu.
OLEJ Z CZARNUSZKI TYLKO NA ZIMNO
Wyłącznie olej czarnuszki tłoczony na zimno, niepodlegający procesowi rafinacji, wykazuje jakiekolwiek dobroczynne właściwości zdrowotne. Po przetworzeniu w wysokiej temperaturze nie wpływa on już pozytywnie na kondycję człowieka.
Czarnuszka w kuchni
W świecie kulinariów czarnuszka także znajduje swoje zastosowanie. Dodana do potraw nadaje im specyficzny, korzenny smak. Barwa oleju z czarnuszki przechodzi od miodowej do ciemnobrązowej. Może być stosowana jako dodatek do sałatek, zup, sosów, twarogów, kasz itp.
Jak zażywać olej z czarnuszki?
Zaleca się spożywanie 1 łyżeczki preparatu 2 razy dziennie przed posiłkiem. W przypadku osób nieletnich zalecane dzienne spożycie wynosi V* łyżeczki 2 razy dziennie. Olej z czarnuszki należy przechowywać w zaciemnionej butelce, w temperaturze od 5 do 10 C° przez maksymalnie 3 miesiące od otwarcia.
Przeciwwskazania do stosowania
Nie każdy może bez obaw stosować olej z czarnuszki. Nie jest on zalecany dla kobiet w ciąży, z uwagi na jego działanie przeciwskurczowe. Hamuje czynność skurczową mięśni gładkich macicy, przynajmniej w oparciu o badania wykonane na gryzoniach. W związku z tym jego przyjmowanie pod koniec ciąży może spowolnić lub całkowicie zatrzymać skurcze macicy i nie dopuścić do porodu. Nie jest on również zalecany dla osób z niedociśnieniem tętniczym, czyli z hipotensją, bowiem obniża dodatkowo ciśnienie krwi.
Barbara Fołda
